Integratie door werk - nieuwe taalarme screening door VDAB

Naar aanleiding van Wereldvluchtelingendag zetten Vlaams Minister van Werk Philippe Muyters en gedelegeerd bestuurder VDAB, Fons Leroy een nieuwe taalarme screening in de kijker voor anderstalige werkzoekenden met een migratieachtergrond. De taalarme screening kadert in het bredere actieplan 'Integratie door werk', dat erop gericht is om anderstalige werkzoekenden sneller en op maat aan het werk helpen.

De lineaire trajecten, die vaak lang duurden omdat werkzoekenden eerst de taal aanleren en er pas daarna gezocht kan worden naar werk, worden hiermee doorbroken. Dankzij de taalarme technische screening kunnen talenten en competenties van anderstalige werkzoekenden met een migratieachtergrond herkend worden. Taal is niet langer een barrière maar een competentie die men op de werk- en opleidingsvloer verder kan aanleren.

Taalarme screening: hoe gaat dat in zijn werk 
Huidige manieren om competenties te ontdekken/te screenen zijn gebaseerd op vragen en antwoorden. Met andere woorden door middel van ‘taal’ zal men het ‘kennen’ en ‘kunnen’ van een werkzoekende inschatten. Hierdoor is de kennis van de Nederlandse taal een vereiste om aan de testen te kunnen deelnemen. Dat dit het geval is voor administratieve jobs is logisch, maar als het gaat om jobs waarbij technische competenties centraal staan zoals bakkersgast, lasser, garagist,... is dat minder noodzakelijk. Voor vele anderstaligen is dat een moeilijke barrière om te overwinnen. Een taal aanleren vergt tijd.
De taalarme screening focust op het testen van technische competenties. VDAB-instructeurs en -bemiddelaars trachten dan na te gaan of de anderstalige werkzoekende met een migratieachtergrond wel degelijk de know-how in huis heeft om in een bepaald beroep te werken. Concreet gebeurt de screening van de technische competenties aan de hand van opdrachten waarbij taal geen (grote) rol speelt. Dit kan door het gebruiken van afbeeldingen van het gewenste resultaat, het gebruik van werktekeningen die de opdracht verduidelijken, afbeelding van tussentijdse stappen in een productieproces... Kortom, de screeningsopdrachten worden vertaald op een manier waarbij taal geen hoofdrol in speelt voor de anderstalige werkzoekende met een migratieachtergrond.

Nederlandse taalkennis een competentie en niet langer een voorwaarde

De taalarme screening laat toe om anderstalige werkzoekenden met een migratieachtergrond in te schatten naar hun ‘kennen’ en ‘kunnen’. Hierdoor kunnen ze sneller geïntegreerd worden op de arbeidsmarkt. Dit heeft als voordeel dat er door werk verder kan gewerkt worden aan de ontwikkeling van de Nederlandse taal. Hiervoor zet VDAB haar bestaand instrumentarium in zoals onder andere Werkplekleren met ondersteuning van Taal op de werk- en opleidingsvloer.

Doorbreken van lineaire trajecten om intensiever op maat te werken
Met het actieplan ‘Integratie door werk’ breekt VDAB resoluut met de traditie van lineaire trajecten. Er wordt nu ingezet op 4 soorten trajecten waarbinnen er verder kan gedifferentieerd worden. Dit laat toe om nog beter op maat te werken van anderstalige werkzoekenden met een migratieachtergrond.

• Het eerste traject is de snelle bemiddeling waarbij de werkzoekende de competenties in huis heeft om een beroep uit te oefenen en goed een contacttaal (Frans, Engels, Duits,...) beheerst. Hierbij is de Nederlandse taal geen voorwaarde maar een competentie waaraan kan gewerkt worden. Deze werkzoekenden kunnen snel gescreend worden.
• Het tweede traject is het geïntegreerd traject waarbij de Nederlandse taal eveneens geen voorwaarde is maar wel een competentie. In dit traject wordt er modulair gewerkt om de werkzoekende zowel de competenties aan te leren van een beroep als de Nederlandse taal. Dit allemaal in één geheel is best wel intensief!
• Het derde traject is het gecombineerd traject waarbij de Nederlandse taal wel een voorwaarde is om een beroep te kunnen uitoefenen. De werkzoekende zal in dit traject halve dagen de Nederlandse taal aanleren en de overige tijd zich focussen op het aanleren van een beroep.
• Het vierde en laatste traject is het lineair traject waarbij de afstand tot  de arbeidsmarkt van de werkzoekende te groot is om versneld te werk te kunnen gaan. Dit heeft onder meer te maken met het leervermogen van een werkzoekende. Voor deze werkzoekenden moet er eerst gewerkt worden aan de Nederlandse taal om vervolgens pas een beroep aan te leren.

Integratie door werk: partnerschappen verder uitbouwen
In 2016 werden de krijtlijnen van het actieplan ‘Integratie door werk’ vormgegeven. Toen al was het belang van de partnerschappen groot. Ondertussen zijn de samenwerkingsakkoorden met de belangrijkste partners al afgesloten of zijn ze nog in de maak. Zo zijn de partnerschappen met het Agentschap Inburgering en Integratie, Fedasil, de Vlaamse Verenigingen voor Steden en Gemeenten vzw en de verschillende werkgeversorganisaties reeds bestaande. Het verder uitbouwen van deze samenwerkingen is essentieel om maximaal de dienstverlening in te zetten in het voordeel van de werkzoekenden, werkgevers en de bredere samenleving. Dit gebeurt door het informeren van werkzoekenden over de mogelijkheden van werk, ze sneller door te verwijzen naar VDAB en hen de nodige ondersteuning te bieden op de werkvloer. Het actieplan roept ook de bredere samenleving op om veel meer in te zetten op mentoring-programma’s zoals DUOforajob zodat er de anderstalige werkzoekende met een migratieachtergrond sneller zijn weg kan vinden in onze samenleving.

Bekijk hier het actieplan 'Intergratie door Werk' van VDAB.

Vlaams minister van Werk Philippe Muyters: "Met VDAB leveren we steeds meer maatwerk. Het is belangrijk dat we snel de competenties kunnen inschatten van anderstalige nieuwkomers, zodat we hen zo snel mogelijk de gepaste begeleiding kunnen aanbieden. Door die screening taalneutraal te maken, kan dat nóg sneller dan voorheen. Eens te meer innoveert VDAB haar manier van werken, in het belang van de werkzoekende."

Fons Leroy, Gedelegeerd bestuurder VDAB: ‘Het actieplan is ambitieus, vernieuwend en uitdagend. We beschikken hiervoor over de nodige interne en externe expertise. Het actieplan ‘Integratie door werk’ geldt dan ook niet alleen als richtingaanwijzer, maar is tevens een oproep aan alle betrokkenen op het terrein om de handen in elkaar te slaan. ‘Samen sterk voor werk!’